ماسال در کنار کوه‌های تالش قرار دارد. این نکته کلیدی را در ذهن داشته باشید تا برایتان مشخص شود که چرا به این شهر، ماسال گفته‌اند.
قبل صحبت درباره راهنمای سفر به ماسال بد نیست بدانید ماسال در لغت به معنی کوه‌وار یا مکانی است که در کنار کوه قرار دارد.
پس می‌توان نتیجه گرفت که همسایگی با کوه‌های تالشی دلیل نام‌گذاری این شهر است. البته این را هم بدانید که در گذشته‌ها به ماسال، رودکنار هم می‌گفته‌اند. البته این هم علتی دارد که در ادامه متن متوجه آن خواهید شد.
ماسال کجاست؟
برای سفر به ماسال باید شهر کوچکی را در نظر بگیرید که پر از سبزی و زیبایی است و رودخانه‌ای به نام خالکایی هم از کنار آن می‌گذرد.
این شهر کوچک و زیبا که از قدیم‌الایام لقب بهشت گمشده گیلان را به دوش می‌کشد، پر است از آبشارهای مرتفع و جنگل‌هایی که گشت‌وگذار در آنها بیشتر شبیه واردشدن به پوستری جذاب و رنگی است.
این روزها، ییلاق‌های جذاب ماسال از مهم‌ترین دلایل محبوبیت و شهرتش به شمار می‌روند.
رودخانه خالکایی که از آن صحبت شد، از کوه‌های تالش و دامنه‌های کوه شاه‌معلم سرچشمه می‌گیرد و بعد از گشت‌وگذارش، از کنار ماسال روانه تالاب انزلی می‌شود.
در گذشته‌های دور، رودکنار یا همین ماسال امروزی، روستایی کوچک بوده که در آن شنبه‌بازارهای پررونقی برگزار می‌شده است. این شنبه‌بازارها باعث می‌شوند تا رشد و شکوفایی ماسال بیشتر و بیشتر شود و حالت شهری به خود بگیرد. در حال حاضر، شهر ماسال از دو بخش ماسال مرکزی و شاندرمن، دو شهر ماسال و بازارجمعه و چهار دهستان به نام‌های طاسکوه، کوچکام، شیخ‌نشین و شاندرمن تشکیل شده است.
در سفر به ماسال آبشارها هم فوق‌العاده دیدنی هستند. مثلا آبشار ویوز در کنار منطقه ییلاقی اولسبلنگاه قرار دارد و آبشاری مرتفع به حساب می‌آید. ماسال آبشارهای دیگری هم دارد که می‌توان از میان آنها به موارد زیر اشاره داشت:
- آبشار خون با ارتفاع ۱۵ متر؛
- آبشار تولی‌نسا با ارتفاع ۱۰ متر؛
- آبشار رامینه با ارتفاع ۱۰ متر.
ماسال شهر مرتفعی است و در میان شهرهای استان گیلان از نظر ارتفاع، بعد از رودبار در جایگاه بلندترین و مرتفع‌ترین شهر می‌ایستد.
جمعیت و مردم شناسی ماسال
نژاد و زبان مردم ماسال
مردم ماسال جزو قوم تالش به‌حساب می‌آیند و به زبان تالشی صحبت می‌کنند که متعلق به شمال‌غرب و مناطق مربوط به سواحل دریای خزر است. این زبان از پیچ‌وخم تاریخ همچنان حفظ شده است و مطالعه آن می‌تواند راهنمای شگفت‌انگیزی درباره تاریخ و زبان گذشته‌های ایران باشد.
جمعیت ماسال
طبق سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت شهرستان ماسال، ۵۲ هزار و ۶۴۹ نفر بوده است. عده زیادی از مردم شهر، مسن هستند و بیشتر جوان‌ها برای کار و گذران زندگی در شهرهای بزرگ‌تر، شهر مادری‌شان را ترک کرده‌اند و فقط در تعطیلات سفر به ماسال را تجربه می‌کنند.
دین و مذهب مردم ماسال
دین مردم ماسال اسلام و مذهب آنها شیعه و سنی است.
اقتصاد و صنایع دستی ماسال
اقتصاد شهرستان ماسال بر پایه دامداری و کشاورزی است. فعالیت‌های اقتصادی مردم این منطقه شامل پرورش طیور، برنج‌کاری، پرورش گاو و گوسفند و… است. برنج، مرکبات، سبزیجات، باقلا و آلوچه، جزو کشت‌های مهم ماسال در کشاورزی هستند. این شهر با تولید گوشت مرغ و گوشت قرمز، پنیر، کره، شیر، ماست، پوست و پشم، یکی از مهم‌ترین تامین‌کنندگان انواع فرآورده‌های دامی کشور به‌شمار می‌رود. علاوه‌براین، پرورش زنبور عسل و عسل طبیعی ماسال نیز معروف است.
تولید و عرضه صنایع دستی نیز نقش مهمی در گردش مالی و اقتصاد این منطقه دارد. ابریشم‌بافی، شال‌بافی، گلیم‌بافی، حصیربافی و چوب‌تراشی از جمله صنایع دستی ماسال هستند که هر هفته در بازار به فروش می‌رسند.
تاریخچه شهر ماسال
اگر قرار باشد شهر ماسال را از جنبه تاریخی بررسی کنیم، منطقه‌ای که این شهر در آن قرار گرفته به میلیون‌ها سال پیش برمی‌گردد. قبرستان‌های قدیمی و خرابه‌هایی که در کاوش‌های باستان‌شناسی کشف شده‌اند، نشان‌دهنده عمر طولانی منطقه هستند که به عصر آهن می‌رسد و در آثار ملی کشور ثبت شده است.
جدا از کهن‌سال بودن منطقه ماسال، اگر بخواهیم درباره تاریخچه شهر ماسال صحبت کنیم، باید خاطرات یک قرن اخیر را مرور کنیم. ماسال در ابتدا، یک منطقه خوش‌آب‌وهوا در کنار رود خالکایی بود که برای مبادله کالا، بازارهای هفتگی داشت. این منطقه هیچ‌گونه امکانات رفاهی، خدمات درمانی، مدرسه، مسکن، درمانگاه و… نداشت و به‌قول تاریخ‌نویسان، به‌نوعی بن‌بست جغرافیایی و اجتماعی بود تا اینکه مدیریت منطقه ماسال به‌عهده فردی به نام انامقلی ماسالی (۱۲۷۵-۱۳۵۲ ش) قرار گرفت. انامقلی با توجه به تجربه‌های خود در تجارت و مدیریت و درک متفاوتی که از تغییرات زمانه داشت، به فکر تغییرات بزرگ بود.
پس از آغاز فعالیت انامقلی، مدرسه، درمانگاه، مسکن و خدمات درمانی و پزشکی به ماسال اضافه شد. امکانات مهمی مثل برق و آب در دهه ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ شمسی با ساخت کارخانه برق و شبکه لوله‌کشی تامین شد و در نهایت با تاسیس شهرداری، همه‌چیز در شهر تکمیل شد.
انامقلی تخصص چندانی نداشت اما با توجه به اینکه از اهمیت تعلیم و تربیت، جاده‌سازی و تشکیلات شهری باخبر بود، توانست تغییرات مهمی در ماسال ایجاد کند. او با کمک اندیشه و دیدگاه متفاوت خود، حدود ۵۰ سال تلاش کرد تا یک بازار قدیمی و ناشناخته مثل ماسال را به یک شهر مسکونی و مشهور با امکانات کافی برای زندگی تبدیل کند.
ماسال، تا سال ۱۳۷۵ شمسی، بخشی از شهر تالش بود اما با آبادتر شدن منطقه و گسترش امکانات، در سال ۱۳۷۶ با عنوان شهرستان ماسال تفیک و جزئی از محدوده ماسال شد. با توجه به این توضیحات، هر اتفاقی که شهر ماسال را به یک منطقه گردشگری محبوب تبدیل کرده، به صد سال اخیر و تغییرات بزرگ آن برمی‌گردد.
سفر به ماسال و جغرافیای آن بین شهرهای گیلان
شهرستان ماسال در استان گیلان قرار گرفته و مساحتی حدود ۶۶۲ کیلومترمربع دارد.این شهر در ارتفاع ۸۴ متری از سطح دریا قرار گرفته و بعد از رودبار، دومین شهر مرتفع استان گیلان است.
برای اینکه از موقعیت جغرافیایی ماسال بیشتر باخبر شوید، خوب است به شما بگوییم که در همسایگی کدام شهرهای گیلانی قرار دارد. رضوانشهر، فومن، صومعه‌سرا، خلخال و اردبیل، دور و اطراف ماسال را از جهات مختلف گرفته‌اند.
به‌طورکلی می‌توان گفت که ماسال از شمال به تالش، هشتپر، اسالم، ساحل گیسوم، رضوانشهر، آبشار ویسادر و مرکز خرید آستارا، از جنوب و جنوب غربی به اردبیل و خلخال و از شرق به فومن، ماسوله، صومعه‌سرا و قلعه رودخان دسترسی دارد. دسترسی بی‌نظیر ماسال به شهرهای اطراف باعث شده که به یکی از مراکز توریستی غرب گیلان تبدیل شود.
در گذشته‌های دور، رودکنار یا همین ماسال امروزی، روستایی کوچک بوده که در آن شنبه‌بازارهای پررونقی برگزار می‌شده است. این شنبه‌بازارها باعث می‌شوند تا رشد و شکوفایی ماسال بیشتر و بیشتر شود و حالت شهری به خود بگیرد.
این روزها، ییلاق‌های جذاب ماسال از مهم‌ترین دلایل محبوبیت و شهرتش به شمار می‌روند. در سفر به ماسال متوجه می‌شوید مردم این شهر به زبان شیرین تالشی صحبت می‌کنند.
این زبان از پیچ‌وخم تاریخ همچنان حفظ شده است و مطالعه آن می‌تواند راهنمای شگفت‌انگیزی درباره تاریخ و زبان گذشته‌های ایران باشد. ماسال جمعیت زیادی ندارد. از همین تعداد اندک هم که در نُه سال پیش یعنی سال ۱۳۹۰، حدود ۴۹ هزار و ۳۸۹ نفر بوده است، عده زیادی مسن هستند و بیشتر جوان‌ها برای کار و گذران زندگی در شهرهای بزرگ‌تر، شهر مادری‌شان را ترک کرده‌اند و فقط در تعطیلات سفر به ماسال را تجربه می‌کنند
آب و هوای ماسال
آب و هوای ماسال از آن موضوعاتی است که حتی حرف زدن درباره‌اش، حال آدم را جا می‌آورد و نفسش را تازه می‌کند. ماسال مانند سایر مناطق گیلان هوای نسبتا مرطوبی دارد اما در ارتفاعات نیمه‌مرطوب و کوهستانی است. فصل بهار و اوایل پاییز زمان مناسبی برای گردش در ماسال است.
- بهار: فصل بهار در شهر ماسال، بهترین و دل‌چسب‌ترین فصل است. هوای خنک بهاری، درختان تازه جوانه‌زده و سرسبز همراه با موسیقی پرندگان، بهترین زمان برای سفر به ماسال را فراهم می‌کند.
- تابستان: تحمل رطوبت فصل تابستان در شهر ماسال ممکن است کمی برای گردشگران سخت باشد اما مناطق کوهستانی ماسال همچنان نسبتا خنک و معتدل است.
- پاییز: فصل پاییز در ماسال با طرح زرد و نارنجی و قرمز برگ‌ها شروع می‌شود. میزان رطوب هوا کم‌تر و بارش باران بیشتر می‌شود و ابر و مه، فضا را زیباتر می‌کند.
- زمستان: در فصل زمستان، بارش باران و برف بیشتر می‌شود، طوری‌که گاهی همه ییلاقات لباس برفی به تن می‌کنند. پیشنهاد می‌کنیم اگر زمستان را برای سفر به ماسال انتخاب می‌کنید، بهتر است تجهیزات کافی همراه داشته باشید.
ییلاق های ماسال
همه ما در سفر به ماسال آن را به طبیعتی زیبا و بکر و مناطقی غرق شده در ابر و مه می‌شناسیم. مناطقی که وقتی صبح زود از خواب بیدار شوید، به فاصله یک متری خود را نمی‌توانید ببینید، اما باید منتظر باشید تا ابرها کنار روند و زیبایی واقعی تجلی کند. ماسال به ییلاق‌هایی سرسبز بر دامنه کوه‌های سر به فلک کشیده معروف است، جایی که می‌توانید دنیا را زیر پاهای خود ببینید.
ییلاق‌هایی که با حضور در آنها خستگی یک سال از تن‌تان به در خواهد شد. پس از معرفی هر ییلاق، لوکیشن آن روی گوگل مپ نیز آورده شده است، اما برخی از ییلاق‌ها هنوز در گوگل مپ ثبت نشده‌اند.
بنابراین اگر دوست دارید بقیه گردشگران نیز از آدرس دقیق این مناطق اطلاع پیدا کنند، با ثبت دقیق لوکیشن آنها در گوگل مپ، قدمی در راستای صنعت گردشگری ایران بردارید.
در این سفر، آرامش جاهای دیدنی بکر شمال را از دست ندهید.
ییلاق اولسبلانگاه
در سفر به ماسال می‌بینید ییلاق اولسبلانگاه با وجود درخت‌هایی که در فصل پاییز به رنگ‌های زیبا و مختلف در می‌آیند، از جمله زیباترین جاهای دیدنی ماسال است. واژه اولسبلانگاه به مفهوم «درختی در ارتفاع بالا» است و نامی مناسب برای این منطقه است. «اولَس» در زبان محلی این منطقه به معنی درخت مَمرَز و «بلنگاه» نیز به معنی جایی مرتفع و بلند است. برخی از محلی‌ها اولسبلنگاه را به معنی جایی برای روییدن درخت مَمرَز نیز می‌دانند.
هر فصلی از سال که سفر به ماسال را تجربه کنید، می‌توانید زیبایی‌های خیره‌کننده‌ای در این منطقه ببینید. پیشنهاد می‌کنیم اگر فصل پاییز و مه و ابرهای تیره را دوست دارید، مهر و آبان به این منطقه سفر کنید تا از دیدن کوه‌هایی که با درختان قرمز و نارنجی و زرد رنگ‌آمیزی شده‌اند، لذت ببرید.
آب و هوای اولسبلنگاه به حدی عالی است که بسیاری از بومیان ماسال هم برای گذراندن تابستان، ییلاق اولسبلانگاه را انتخاب می‌کنند. همه خانه‌های این منطقه چوبی است و هنوز برق ندارد و به همین دلیل نیز از پنل‌های خورشیدی یا موتور برق برای تامین برق استفاده می‌شود. ارتفاع ییلاق اولسبلانگاه ماسال از سطح دریا حدود ۱۴۹۰ متر است و می‌توانید از این منطقه کل ماسال و تالش را ببینید.
ییلاق سوئه چاله
ییلاق سوئه چاله که به آن ییلاق سوچاله هم گفته می‌شود را همه با خانه‌هایی با سقف‌های رنگی می‌شناسند. در زبان محلی ماسال، سوچاله به محلی گفته می‌شود که در آن گیاهانی چون گُلپَر و خنجری می‌رویند. خانه‌های این منطقه در یک یا دو طبقه ساخته شده و از لابه‌لای آنها ابرهای شناور در حال حرکت هستند.
ییلاق تلارگاه
ییلاق تالارگاه از خارق‌العاده‌ترین ییلاق‌های ماسال است که همه زیبایی‌های طبیعی را با هم دارد. مه و ابر، جنگل و دره همه در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند و این منطقه را به یکی از جذاب‌ترین جاهای دیدنی ماسال تبدیل کرده‌اند
یکی از موهبت‌های سفر به ماسال عدم وجود اینترنت است، بنابراین بدون وجود فضای مجازی، می‌توانید تمام روز را به نظاره کردن زیبایی‌های این منطقه بپردازید و با محلی‌ها صحبت کنید. سفر به این منطقه از ماسال که مجموع زیبایی‌های طبیعی را دارد برای تجدید قوا بهترین فرصت است.
لوکیشن ییلاق تلارگاه هنوز روی گوگل مپ قرار نگرفته است، بنابراین اگر به این ییلاق زیبا و بکر سفر کردید، حتماً برای ثبت آن روی گوگل مپ اقدام کنید.
ییلاق ملومه
ییلاق ملومه بند یکی دیگر از مکان‌های بسیار زیبا و جاهای دیدنی در سفر به ماسال است که آب و هوای فوق‌العاده عالی دارد. در این منطقه خانه‌های بیشتری ساخته شده، بنابراین اگر قصد سفری چند روزه را دارید می‌توانید یکی از خانه‌های اهالی را برای اقامت اجاره کنید. ییلاق ملوله شامل دشت، دره، کوه و تپه‌هایی پر از درخت است و از دیدن طبیعتی بکر و زیبا لذت خواهید برد.
ییلاق خندیله
ییلاق خندیله در منطقه‌ای کوهستانی و در میان کوه‌های بلند قرار گرفته و به همین دلیل هم دمای هوای این منطقه پایین‌تر از دیگر ییلاقات سفر به ماسال است. بنابراین اگر در فصل تابستان هم به این منطقه سفر می‌کنید همراه خودتان لباس گرم داشته باشید. ییلاق خندیله یکی از ییلاقات محبوب برای فصل تابستان اهالی و عشایر منطقه است، علت آن نیز تفاوت دمایی بالایی این ییلاق با مناطق مجاور دارد.
ییلاق اسپی
ییلاق اسپی دشت یکی دیگر از ییلاق‌ها برای سفر به ماسال است که در هر فصلی از سال گردشگران بسیاری از آن دیدن می‌کنند. علت نام‌گذاری این ییلاق، وجود اسب‌های وحشی در دشت‌ها است. دیدن گله اسب‌هایی که آزاد و رها در حال دویدن هستند، چهره زیبایی به این منطقه بخشیده و وجود اسب‌ها یکی از دلایل اصلی علاقه گردشگران به ییلاق اسپی دشت است.
یکی دیگر از جذابیت‌های منحصربه‌فرد این ییلاق ماسال، مشاهده اقیانوس ابری است. این پدیده که تنها در ارتفاعات بالا رخ می‌دهد به دلیل به هم پیوستن ابرها به یکدیگر است، اقیانوسی از ابر را ایجاد می‌کند. مطمئنیم از دیدن منظره ابرهای در هم تنیده لذت خواهید برد.
ییلاق شنبه
ییلاق شنبه راه یکی از سرسبزترین ییلاق های ماسال است که در آن کلبه‌های چوبی برای استراحت گله‌داران ساخته شده و گردشگران می‌توانند در آن ساکن شوند. بیشتر اهالی این منطقه به دامپروری مشغول هستند و علت آن نیز وجود دشت‌های سرسبز در ییلاق شنبه راه است.
در سفر به ماسال صبح‌ها که از خواب بیدار می‌شوید، می‌توانید گله‌هایی از گاو و گوسفند را ببینید که در حال چرا هستند و برای صبحانه نیز از محصولات طبیعی مانند پنیر و شیر تازه استفاده کنید.
ییلاق واشیار
ییلاق واشیار یکی دیگر از ییلاق‌های سرسبزی است که در منطقه ماسال قرار گرفته و یکی از مهم‌ترین و زیباترین جاذبه‌های طبیعی آن، آبشار است. یکی از دلایلی که این منطقه را به محلی قابل توجه و همیشگی برای ییلاق تبدیل کرده، هوای خنک در تابستان و وجود آب‌های خروشان و سرد آبشار است. بنابراین غیر لذت از طبیعت زیبای این منطقه، می‌توانید در آب‌های سرد و روح‌افزای آن هم آب‌تنی کنید تا سفر به ماسال برایتان جذابیت بیشتری داشته باشد. پس لباس شنا و وسایل مناسب همراه داشته باشید.
ییلاق دشت آلنزه
ییلاق بکر و دست‌نخورده دشت آلنزه که در میان کوه‌های شاندرمن واقع شده، یکی دیگر از زیباترین ییلاق های ماسال است. در سفر به ماسال، باید از این ییلاق و زیبایی‌های آن دیدن کنید چون نظیر آن را در هیچ جای دیگری نخواهید دید. در این ییلاق می‌توانید درختان افرایی را ببینید که بیش از ۲۰۰ سال قدمت دارند.
ییلاق شالما
ییلاق شالما که در فاصله ۱۲ کیلومتری شهر ماسال قرار دارد، یکی دیگر از ییلاق‌های زیبایی است که در سفر به ماسال می‌بینید. این ییلاق با رشته کوه‌های البرز محاصره شده است. اهالی این منطقه، شالما را به‌عنوان سرچشمه آب‌ها می‌شناسند چون در این منطقه حداقل ۵ چشمه وجود دارد که به دو رود شالما و چلسی می‌ریزند.
ییلاق خشکه دریا
ییلاق خشکه دریای ماسال در دره‌ای واقع شده که محل تلاقی چند رود پُر آب ماسال است. ارتفاع این ییلاق از سطح دریا حدود ۱۵۰۰ متر است و در میان رشته کوه‌های دشته قرار دارد. به همین دلیل حتی در تابستان هم در سفر به ماسال آب‌‌وهوایی بسیار مطبوع و خنک را تجربه خواهید کرد.
ییلاق خان بند
ییلاق خان بند دشت‌های وسیع و سرسبزی دارد که محل چرای گوسفندان روستاست. یکی از دلایلی که این ییلاق مورد توجه گردشگران قرار گرفته، حرکت سریع ابرهاست که به دلیل موقعیت جغرافیایی این منطقه است.
